Tất Tần Tật Về Thuế Thị Dân Ở Nhật – Người Việt Không Thể Bỏ Lỡ

Khi sinh sống, làm việc hoặc học tập tại Nhật Bản, bạn sẽ nghe nhắc nhiều đến thuế thị dân ở Nhật. Đây là một trong những loại thuế bắt buộc, áp dụng cho cả người Nhật và người nước ngoài đang cư trú tại quốc gia này. Tuy nhiên, không ít người Việt khi mới sang Nhật thường bối rối, chưa nắm rõ cách tính, cách đóng cũng như thời hạn nộp thuế. Cùng tìm hiểu chi tiết về thuế thị dân, giúp bạn hoàn thành nghĩa vụ một cách chính xác và tránh các rủi ro pháp lý.

Thuế thị dân ở Nhật là gì?

Thuế thị dân ở Nhật (住民税 – Jūminzei) là loại thuế địa phương áp dụng cho tất cả những ai đang cư trú tại Nhật, bao gồm cả người Nhật và người nước ngoài. Khoản thuế này được chính quyền tỉnh và thành phố thu để tạo nguồn kinh phí duy trì các dịch vụ công cộng thiết yếu như giáo dục, y tế, giao thông, phúc lợi xã hội hay cơ sở hạ tầng.

Mức thuế thị dân không được tính dựa trên thu nhập hiện tại mà dựa vào khoản thu nhập của cá nhân trong năm trước. Vì vậy, người mới sang Nhật làm việc thường chưa phải nộp ngay trong năm đầu tiên, nhưng từ năm thứ hai trở đi, nếu có thu nhập vượt mức quy định, sẽ bắt đầu phải đóng loại thuế này.

Thuế thị dân được chia thành hai phần:

• Thuế đồng hạng (均等割 – Kintōwari): Khoản cố định mọi cư dân đều phải nộp, không phụ thuộc vào thu nhập, thường khoảng 5.000 yên/năm (tùy địa phương).
  
• Thuế theo thu nhập (所得割 – Shotokuwari): Được tính dựa trên mức thu nhập chịu thuế của bạn trong năm trước đó, thường khoảng 10% tổng thu nhập sau khi đã trừ đi các khoản khấu trừ hợp pháp (giảm trừ gia cảnh, bảo hiểm, hưu trí…).

Đối tượng phải đóng thuế thị dân ở Nhật

Không phải ai sống tại Nhật cũng phải đóng thuế ngay từ ngày đầu. Quy định về thuế thị dân ở Nhật được áp dụng cho những trường hợp sau:

• Người nước ngoài hoặc người Nhật có địa chỉ cư trú chính thức tại Nhật vào ngày 1/1 của năm tính thuế.
• Người có thu nhập từ công việc, kinh doanh hoặc các nguồn thu nhập khác tại Nhật trong năm trước đó.
• Người đã ở Nhật đủ lâu để được cấp thẻ cư trú và đăng ký tạm trú tại chính quyền địa phương.

Một số trường hợp được miễn hoặc giảm thuế thị dân ở Nhật, bao gồm:

• Người có thu nhập thấp hơn mức quy định (tùy địa phương, thường dưới 1 triệu yên/năm).
• Sinh viên được hỗ trợ học bổng toàn phần hoặc không có thu nhập.
• Người mất khả năng lao động dài hạn.
• Trường hợp đặc biệt được chính quyền xét miễn giảm theo tình hình thực tế.

Việc được miễn hoặc giảm thuế cần nộp đơn và chứng minh bằng giấy tờ liên quan, chẳng hạn như giấy xác nhận thu nhập, giấy chứng nhận sinh viên.

Đóng thuế thị dân ở Nhật như thế nào?

Việc tính thuế thị dân ở Nhật dựa hoàn toàn vào thu nhập của năm trước. Điều này có nghĩa là trong năm đầu tiên mới sang Nhật, bạn thường chưa phải đóng khoản thuế này vì chưa phát sinh thu nhập tính thuế tại Nhật. Sang năm thứ hai trở đi, chính quyền địa phương sẽ căn cứ vào tổng thu nhập của bạn trong năm trước đó để xác định số tiền phải nộp.

Nếu bạn làm việc chính thức tại một công ty, phần lớn trường hợp thuế thị dân sẽ được trừ trực tiếp từ lương hàng tháng. Đây là hình thức khấu trừ tại nguồn, giúp bạn không phải tự đi nộp thuế.

Trường hợp bạn là du học sinh đi làm thêm (baito), hoặc đã nghỉ việc và chuyển sang công ty mới, việc nộp thuế sẽ khác. Khi đó, cơ quan thuế sẽ tính tổng thu nhập của cả năm, sau đó gửi giấy thông báo nộp thuế (納付書 – Nōfusho) vào khoảng tháng 6 năm kế tiếp. Trong giấy sẽ ghi rõ số tiền phải đóng cùng hạn chót thanh toán.

Ví dụ: Thuế thị dân của năm 2024 được tính dựa trên mức thu nhập bạn có trong năm 2023, và từ tháng 6/2024 bạn sẽ nhận thông báo chính thức về số tiền cần nộp.

Thời gian đóng thuế thị dân

Nắm rõ thời gian đóng thuế thị dân ở Nhật là yếu tố then chốt để tránh các hình phạt và lãi suất không mong muốn.

Thời hạn đóng

Thuế thị dân không được thu ngay khi bạn có thu nhập, mà sẽ được tính toán và thông báo vào năm kế tiếp. Thông thường, vào khoảng tháng 6 hằng năm, chính quyền địa phương sẽ gửi thông báo về số thuế phải đóng dựa trên thu nhập của năm trước.

Tùy vào hình thức nộp thuế, thời gian thanh toán có sự khác biệt:

• Đối với người làm việc tại công ty: Khoản thuế thị dân sẽ được công ty khấu trừ dần vào lương hằng tháng và chuyển cho cơ quan thuế.
• Đối với người tự nộp (chẳng hạn sinh viên đi làm thêm, người làm việc tự do hoặc đã nghỉ việc): Số thuế sẽ được chia thành 4 kỳ thanh toán, rơi vào tháng 6, tháng 8, tháng 10 và tháng 1 năm sau. Người nộp có trách nhiệm mang giấy thông báo đến ngân hàng, bưu điện hoặc cửa hàng tiện lợi để thanh toán đúng hạn.

Hình phạt khi không nộp thuế đúng hạn

Hậu quả của việc không tuân thủ thời hạn đóng thuế thị dân ở Nhật có thể gây ra những tác động nghiêm trọng và lâu dài đối với tình hình tài chính cũng như pháp lý của cá nhân.

Khi người nộp thuế không hoàn thành nghĩa vụ đúng hạn, hệ thống tự động áp dụng lãi suất chậm nộp được gọi là 延滞金 (ensaikin). Mức lãi suất này thường dao động từ 2.4% đến 8.7% tính theo năm, tùy thuộc vào thời gian quá hạn và chính sách của từng địa phương. Điều đáng lưu ý là lãi suất này được tính theo từng ngày kể từ ngày quá hạn cho đến khi người nộp thuế hoàn tất việc thanh toán đầy đủ. Với cơ chế tính lãi suất theo ngày như vậy, số tiền phải trả có thể tăng lên đáng kể nếu việc chậm trễ kéo dài.

Ngoài ra trong một vài trường hợp nghiêm trọng, chính quyền có thể:

• Trừ trực tiếp vào tài khoản ngân hàng.
• Tịch thu một phần lương hoặc tài sản.
• Ảnh hưởng đến việc gia hạn visa hoặc xin visa mới.

Câu hỏi thường gặp

Sinh viên đi du học Nhật có phải đóng thuế thị dân không?
Nếu bạn đã đăng ký địa chỉ cư trú và có thu nhập (làm thêm), bạn vẫn phải đóng thuế thị dân ở Nhật. Tuy nhiên, nếu thu nhập rất thấp, bạn có thể được miễn.

Tôi mới sang Nhật, năm đầu có phải đóng thuế thị dân không?
Người mới đến Nhật trong năm đầu không phải đóng thuế thị dân ở Nhật vì thuế được tính dựa trên thu nhập năm trước, bạn chỉ bắt đầu đóng từ năm thứ hai trở đi.

Có thể đóng thuế thị dân một lần cho cả năm không?

Có thể đóng trước toàn bộ thuế thị dân ở Nhật cho cả năm vào kỳ 1 (tháng 6) thay vì chia 4 lần. Điều này giúp tiết kiệm thời gian và tránh quên hạn nộp.

Chuyển địa chỉ có ảnh hưởng đến thuế thị dân không?

Khi chuyển địa chỉ, thuế thị dân ở Nhật sẽ được chuyển giao giữa các chính quyền địa phương. Bạn cần làm thủ tục chuyển địa chỉ tại phường/thị xã để đảm bảo nhận được thông báo thuế đúng hạn.

Thuế thị dân ở Nhật là một trong những loại thuế bắt buộc và gắn liền với đời sống của tất cả cư dân. Việc hiểu rõ đối tượng, cách tính, thời hạn và quy định nộp thuế sẽ giúp bạn tránh rủi ro không đáng có, đồng thời thể hiện trách nhiệm công dân khi sinh sống tại Nhật Bản. Nếu bạn là du học sinh, người lao động hay định cư lâu dài, hãy luôn theo dõi thông báo từ chính quyền địa phương để thực hiện nghĩa vụ đúng hạn.

—

Bên cạnh việc hỗ trợ cộng đồng người Việt tại Nhật trong vấn đề liên lạc và Internet, T-connect còn thường xuyên chia sẻ thông tin hữu ích về cuộc sống tại Nhật, bao gồm cả những kiến thức liên quan đến thuế thị dân ở Nhật. Với dịch vụ SIM giá rẻ, wifi cầm tay và tư vấn bằng tiếng Việt, T-connect đồng hành cùng người Việt để không chỉ kết nối tiện lợi mà còn có thêm kiến thức cần thiết cho quá trình học tập, làm việc và định cư tại Nhật Bản.