Văn hóa Nhật Bản và Việt Nam: 5 sự khác biệt gây sốc mà bạn cần phải biết

Văn hoá Nhật Bản và Việt Nam từ lâu đã có sự giao thoa và ảnh hưởng lẫn nhau, đặc biệt trong bối cảnh toàn cầu hóa. Tuy nhiên, bên cạnh những nét tương đồng đáng kinh ngạc, cũng tồn tại những khác biệt “gây sốc” mà không phải ai cũng biết. Hãy cùng T-Connect khám phá bức tranh đa chiều về văn hoá Nhật Bản và Việt Nam để hiểu sâu hơn về hai quốc gia Á Đông này.

Những điểm chung và điểm khác biệt giữa văn hoá Nhật Bản và Việt Nam

Khi nhắc đến văn hoá Nhật Bản và Việt Nam, nhiều người thường nghĩ ngay đến hai quốc gia Á Đông với bề dày truyền thống lâu đời, giàu bản sắc và tinh tế trong từng nét sống. Tuy nhiên, ít ai nhận ra rằng đằng sau những điểm tương đồng tưởng chừng như rất gần gũi ấy lại là những khác biệt đầy bất ngờ. Hãy cùng khám phá những điểm chung và khác biệt giữa văn hoá Nhật Bản và Việt Nam.

Những điểm chung giữa văn hoá Nhật Bản và Việt Nam

Mặc dù khác biệt về địa lý và lịch sử phát triển, văn hoá Nhật Bản và Việt Nam vẫn chia sẻ nhiều giá trị tương đồng mang đậm tinh thần Á Đông:

• Yêu thích sự tinh tế và cân bằng: Từ kiến trúc, ẩm thực đến cách bài trí không gian sống, cả hai dân tộc đều hướng đến sự hài hòa, đơn giản nhưng sâu sắc, phản ánh quan niệm thẩm mỹ Á Đông đặc trưng.
• Ảnh hưởng sâu sắc của Nho giáo: Cả hai nền văn hóa đều chịu ảnh hưởng lớn từ triết lý Khổng Tử – đề cao lễ nghĩa, tôn ti trật tự, kính trên nhường dưới và lòng hiếu thảo với cha mẹ, ông bà.
• Gia đình là trung tâm của xã hội: Văn hoá Nhật Bản và Việt Nam đều đặt gia đình ở vị trí trọng yếu, coi trọng sự gắn bó giữa các thế hệ và đề cao vai trò của người lớn tuổi trong việc duy trì nề nếp.
• Tinh thần cộng đồng và tập thể: Từ trường học đến nơi làm việc, cả hai quốc gia đều nhấn mạnh vai trò của tập thể và khuyến khích tinh thần đồng lòng, trách nhiệm chung vì lợi ích chung.
• Tôn trọng truyền thống và nghi lễ: Dù hiện đại hóa nhanh chóng, Nhật Bản và Việt Nam vẫn giữ gìn và tôn vinh các giá trị truyền thống qua các nghi lễ gia đình, tết cổ truyền, và thờ cúng tổ tiên.

Những điểm khác biệt gây sốc giữa văn hoá Nhật Bản và Việt Nam

Văn hoá Nhật Bản và Việt Nam cũng tồn tại những khác biệt sâu sắc, thậm chí gây bất ngờ cho những ai lần đầu trải nghiệm:

• Tư duy kỷ luật và nguyên tắc

Người Nhật nổi tiếng thế giới với tinh thần kỷ luật cao độ, làm việc đúng giờ, tuân thủ quy trình nghiêm ngặt dù là việc nhỏ nhất.

Trong khi đó, người Việt lại linh hoạt, dễ thích nghi và thường xử lý vấn đề theo tình huống hơn là theo quy tắc cố định. Điều này khiến người Nhật thấy “lỏng lẻo”, trong khi người Việt cảm thấy người Nhật “cứng nhắc”.

• Cách ứng xử nơi công cộng

Ở Nhật, giữ im lặng, không gây phiền cho người khác là quy tắc “bất thành văn”. Đi tàu điện, thang máy hay nhà hàng, người Nhật rất ít nói chuyện hoặc cười to.

Ngược lại ở Việt Nam, việc trò chuyện lớn tiếng, cười đùa ở nơi công cộng là khá phổ biến, thể hiện sự thân thiện và thoải mái – nhưng có thể gây sốc cho người Nhật lần đầu đến Việt Nam.

• Phong cách ăn uống và ẩm thực

Ẩm thực Nhật Bản chú trọng sự tinh tế, thanh đạm, giữ nguyên vị tự nhiên của thực phẩm, ít dầu mỡ. Ẩm thực Việt Nam lại đậm đà, sử dụng nhiều gia vị, nước mắm, thậm chí ăn kèm các món mắm nồng – điều khiến nhiều người Nhật “khó làm quen” ban đầu.

• Văn hoá làm việc

Người Nhật trung thành với công ty, gắn bó lâu dài, sẵn sàng làm thêm giờ như một biểu hiện của cống hiến. Trong khi đó, người Việt lại ưu tiên sự linh hoạt, thực dụng hơn, có xu hướng thay đổi công việc để tìm môi trường tốt hơn về lương và phúc lợi.

• Cách thể hiện cảm xúc

Người Nhật kín đáo, ít bộc lộ cảm xúc. Họ thường mỉm cười nhẹ hoặc dùng ánh mắt để biểu đạt thái độ. Người Việt lại cởi mở, giàu cảm xúc, dễ thể hiện sự vui buồn, giận hờn qua lời nói, nét mặt, cử chỉ – điều khiến người Nhật cảm thấy “ồn ào” hoặc “quá nhiệt tình”.

Lễ hội văn hóa Việt – Nhật

Trong quá trình hội nhập và giao lưu quốc tế, các lễ hội văn hoá Việt – Nhật đã trở thành điểm nhấn quan trọng giúp thắt chặt tình hữu nghị và hiểu biết giữa hai dân tộc.

Ý nghĩa của lễ hội Việt – Nhật

Những lễ hội này không chỉ mang đến không gian trải nghiệm đa chiều về văn hoá Nhật Bản và Việt Nam, mà còn là nơi hội tụ của nghệ thuật, ẩm thực, âm nhạc và tình cảm chân thành giữa con người với con người. Lễ hội văn hoá Việt – Nhật có ý nghĩa sâu sắc:

• Là cơ hội để giới trẻ hai nước tìm hiểu, tiếp cận văn hoá truyền thống và hiện đại một cách sống động.
• Thúc đẩy hợp tác đa lĩnh vực, đặc biệt trong giáo dục, du học, du lịch và sáng tạo nghệ thuật.
• Tôn vinh những giá trị văn hoá đặc sắc, giúp khán giả nhận ra sự tương đồng và khác biệt thú vị giữa văn hoá Nhật Bản và Việt Nam.

Các lễ hội tiêu biểu tại Việt Nam

Những lễ hội văn hoá Việt Nhật đáng chú ý bao gồm:

• Vietnam – Japan Festival ( tại TP.HCM): Được tổ chức thường niên từ năm 2013 tại trung tâm TP.HCM, lễ hội gồm các hoạt động: trình diễn trống Taiko, múa Yosakoi, mặc Yukata, thi cosplay, giao lưu âm nhạc Nhật – Việt. Khu ẩm thực đặc sắc với món ăn truyền thống từ cả hai quốc gia.
• Lễ hội Nhật Bản tại Hà Nội: Diễn ra tại khu vực hồ Hoàn Kiếm hoặc Nhà hát Lớn, lễ hội này có nhiều hoạt động triển lãm văn hóa, viết thư pháp Nhật, trải nghiệm trà đạo, gấp origami, giới thiệu anime & manga.
• Vietnam Festival tại Tokyo (Nhật Bản): Đây là sự kiện giao lưu văn hóa lớn nhất dành cho cộng đồng người Việt tại Nhật, tái hiện không gian văn hoá Việt Nam với múa lân, nhạc dân tộc, trình diễn áo dài, múa rối nước. Đặc biệt, lễ hội này có hàng trăm gian hàng giới thiệu ẩm thực Việt như phở, bánh xèo, cà phê sữa đá.
• Lễ hội giao lưu văn hóa Việt – Nhật tại Đà Nẵng: Nằm trong khuôn khổ hợp tác giữa các thành phố ven biển, lễ hộ bao gồm giao lưu võ thuật (karate, vovinam), vẽ manga, trưng bày bonsai và tranh truyền thống.

Chương trình giao lưu văn hoá Việt Nhật

Song song với các lễ hội văn hoá, những chương trình giao lưu văn hoá Việt – Nhật đang ngày càng đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng mối quan hệ bền chặt giữa hai quốc gia.

Mục tiêu của chương trình giao lưu văn hóa Việt-Nhật

Những chương trình giao lưu văn hoá Việt-Nhật không chỉ là sân chơi văn hoá, mà còn là nơi để thế hệ trẻ tìm thấy điểm chung, hiểu và tôn trọng sự khác biệt trong văn hoá Nhật Bản và Việt Nam. Mục tiêu của những chương trình này là để:

• Tăng cường sự hiểu biết và gắn kết giữa thanh niên hai nước.
• Giúp giới trẻ khám phá giá trị văn hoá truyền thống lẫn hiện đại thông qua các trải nghiệm thực tế.
• Thúc đẩy hợp tác trong giáo dục, nghệ thuật, sáng tạo và đổi mới.
• Tạo tiền đề cho các dự án văn hóa – xã hội dài hạn, hướng đến hòa bình và phát triển bền vững trong khu vực.

Các hoạt động trong chương trình

Những hoạt động tiêu biểu thường xuất hiện trong các chương trình giao lưu giữa văn hoá Nhật Bản và Việt Nam:

• Workshop văn hoá: bao gồm hướng dẫn viết thư pháp, vẽ tranh manga, làm đồ thủ công truyền thống, trải nghiệm trà đạo, mặc thử Yukata, làm bento theo phong cách Nhật.
• Trình diễn nghệ thuật & giao lưu sân khấu: Biểu diễn múa rối nước, nhạc cụ dân tộc Việt kết hợp đàn shamisen, koto từ Nhật.
• Giao lưu sinh viên và thanh thiếu niên: bao gồm những hoạt động kết nối câu lạc bộ sinh viên yêu văn hóa Nhật và Việt như thi đố vui văn hóa, trình diễn tài năng, kể chuyện dân gian song ngữ.

Các sự kiện giao lưu văn hoá Nhật Bản và Việt Nam khác 

Bên cạnh các lễ hội và chương trình giao lưu nổi bật, suốt nhiều năm qua, hai quốc gia đã không ngừng mở rộng hợp tác thông qua hàng loạt sự kiện giao lưu văn hoá đa dạng trên nhiều lĩnh vực như:

• Triển lãm nghệ thuật và thủ công mỹ nghệ: Trưng bày tranh dân gian Đông Hồ – Ukiyo-e, đồ gốm Bát Tràng – Imari, sơn mài Việt – Washi Nhật.
• Tuần lễ phim Việt – Nhật: Chiếu phim nổi tiếng của mỗi nước kèm phụ đề song ngữ, tổ chức tọa đàm với đạo diễn, biên kịch, nhà sản xuất để chia sẻ góc nhìn văn hoá trong điện ảnh.
• Festival âm nhạc và thời trang: Sân khấu biểu diễn kết hợp nghệ thuật truyền thống và hiện đại: từ nhạc cụ dân tộc, rock Nhật đến nhạc indie Việt.
• Hợp tác sáng tạo trong dự án văn hoá số: Thiết kế trò chơi, manga – truyện tranh lấy cảm hứng từ văn hoá hai nước.
• Các cuộc thi tìm hiểu văn hoá và ngôn ngữ: gồm những cuộc thi hùng biện tiếng Nhật dành cho sinh viên Việt Nam và cũng có cuộc thi tìm hiểu về văn hoá Việt trong cộng đồng học sinh Nhật.

Giữa thời đại hội nhập sâu rộng, việc hiểu rõ văn hoá Nhật Bản và Việt Nam là hành trình khám phá những giá trị tinh thần, lối sống và bản sắc đã nuôi dưỡng hai dân tộc suốt hàng nghìn năm. Những điểm tương đồng giúp chúng ta thấu hiểu nhau, còn sự khác biệt lại mở ra cơ hội học hỏi và cùng phát triển. Chúng ta, đặc biệt là thế hệ trẻ, cần cùng nhau gìn giữ, lan tỏa và phát triển những giá trị tốt đẹp ấy để mở ra cánh cửa của sự hợp tác bền vững trong tương lai.

Nếu bạn đang sống tại Nhật Bản và cần một dịch vụ viễn thông tin cậy, T-connect là sự lựa chọn tuyệt vời dành cho bạn! Đội ngũ 100% người Việt của chúng tôi luôn sẵn sàng hỗ trợ và mang đến những ưu đãi hấp dẫn, bao gồm miễn phí vận chuyển đơn hàng trên toàn quốc.

T-connect cung cấp các gói cước di động và internet linh hoạt, giúp bạn dễ dàng liên lạc với gia đình và bạn bè ở quê nhà. Chúng tôi cam kết mang đến dịch vụ chuyên nghiệp và tận tâm, để bạn luôn cảm thấy gần gũi và thoải mái, dù ở xa. Hãy đến với T-connect để trải nghiệm sự kết nối ý nghĩa trong cuộc sống của bạn!