Người Nhật Thường Làm Gì Vào Ngày Tết?

Tết là dịp lễ quan trọng không chỉ ở Việt Nam mà còn tại nhiều quốc gia châu Á, trong đó có Nhật Bản. Nếu bạn đang sinh sống, làm việc hoặc có dịp du lịch tại xứ sở hoa anh đào trong khoảng thời gian đầu năm, chắc hẳn sẽ tò mò muốn biết người Nhật thường làm gì vào ngày Tết. Hãy cùng khám phá chi tiết về những phong tục, nghi lễ và hoạt động truyền thống mà người Nhật thường làm trong dịp Tết Nguyên Đán!

Tết chính thức của Nhật Bản diễn ra vào thời gian nào?

Khác với Tết Nguyên đán theo âm lịch ở các nước Đông Á khác, Tết ở Nhật Bản (Oshogatsu) hiện nay được tính theo lịch Dương, bắt đầu từ ngày 1/1 và kéo dài đến ngày 3/1 hàng năm. Đây là kỳ nghỉ lễ chính thức dài nhất trong năm của người Nhật.

Trước năm 1873, người Nhật cũng đón Tết theo lịch Âm như Trung Quốc, Việt Nam và Hàn Quốc. Tuy nhiên, sau Minh Trị Duy Tân, Nhật Bản đã chuyển sang áp dụng lịch Dương và đón Tết vào ngày 1/1 như hiện nay. Mặc dù thời gian đã thay đổi, nhưng nhiều phong tục truyền thống vẫn được người Nhật gìn giữ và thực hiện trong dịp Tết Nguyên đán.

Thời kỳ Tết ở Nhật Bản chính thức bắt đầu từ ngày 1/1 đến ngày 3/1, nhưng các hoạt động chuẩn bị đã diễn ra từ cuối tháng 12. Ngày 31/12 là thời điểm quan trọng với nhiều nghi thức đặc biệt, và kỳ nghỉ Tết thường kéo dài đến ngày 3/1 hoặc lâu hơn tùy theo từng gia đình và khu vực.

Người Nhật thường làm gì vào ngày Tết?

Dịp Tết Nguyên đán ở Nhật Bản là khoảng thời gian đặc biệt với nhiều hoạt động truyền thống mang đậm bản sắc văn hóa. Hãy cùng tìm hiểu chi tiết những việc người Nhật thường làm vào ngày Tết để hiểu rõ hơn về phong tục tập quán của đất nước này.

Dọn dẹp nhà cửa đón năm mới

Một trong những phong tục quan trọng nhất mà người Nhật thường làm vào ngày Tết chính là Osoji – nghi lễ dọn dẹp nhà cửa đón năm mới. Osoji không đơn thuần chỉ là việc lau dọn thông thường mà còn mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc. Người Nhật tin rằng việc dọn dẹp kỹ lưỡng sẽ giúp xua đuổi những điều không may mắn của năm cũ, đồng thời tạo không gian sạch sẽ để đón tiếp thần may mắn Toshigami-sama ghé thăm trong năm mới.

Hoạt động này thường có sự tham gia của tất cả thành viên trong gia đình. Họ sẽ cùng nhau lau chùi từng ngóc ngách trong nhà, từ trần nhà, cửa sổ, sàn nhà đến những đồ vật nhỏ nhất. Đây không chỉ là việc dọn dẹp vật chất mà còn là dịp để thanh tẩy tâm hồn, loại bỏ những muộn phiền của năm cũ và sẵn sàng đón nhận năm mới với tinh thần tươi mới.

Trang trí nhà cửa

Sau khi dọn dẹp sạch sẽ, người Nhật sẽ trang trí nhà cửa bằng nhiều vật phẩm truyền thống mang ý nghĩa may mắn. Đây cũng là một trong những việc người Nhật thường làm vào ngày Tết để tạo không khí lễ hội và đón chào năm mới.

Kadomatsu là một trong những trang trí phổ biến nhất, được đặt ở hai bên cửa ra vào từ cuối tháng 12 đến ngày 7/1. Kadomatsu thường được làm từ cành thông, tre và cây mơ, tượng trưng cho sức sống mãnh liệt, sự kiên cường và sự thuần khiết. Người Nhật tin rằng đây là nơi thần linh ghé thăm và ban phước lành cho gia đình trong năm mới.

Shimekazari là một vòng trang trí được làm từ rơm và dây thừng, thường được treo trên cửa ra vào. Đây được xem là ranh giới giữa thế giới thần linh và con người, giúp ngăn chặn tà ma và thu hút may mắn.

Kagami mochi (bánh mochi gương) là hai chiếc bánh mochi tròn xếp chồng lên nhau và được đặt trên bàn thờ gia đình. Phía trên cùng thường đặt một quả quýt (daidai), tượng trưng cho sự liên tục của các thế hệ trong gia đình. Đây là vật phẩm không thể thiếu trong ngày Tết Nhật Bản.

Đi lễ đền chùa đầu năm

Hatsumode – đi lễ đền chùa đầu năm là một trong những phong tục đặc biệt quan trọng mà người Nhật thường làm vào ngày Tết. Hoạt động này thường diễn ra trong ba ngày đầu của năm mới, đặc biệt là vào ngày mùng 1 Tết.

Trong dịp này, hàng triệu người Nhật sẽ đổ về các đền thần đạo (jinja) hoặc chùa Phật giáo (otera) để cầu may mắn, sức khỏe và bình an cho năm mới. Những ngôi đền nổi tiếng như đền Meiji ở Tokyo, đền Fushimi Inari ở Kyoto hay chùa Sensoji ở Asakusa thường đón hàng triệu lượt khách trong dịp này.

Tại đền chùa, người Nhật sẽ thực hiện các nghi thức như: làm sạch bản thân bằng cách rửa tay và súc miệng tại temizuya (bể nước thanh tẩy), tung tiền vào hòm công đức, cúi đầu hai lần, vỗ tay hai lần, cầu nguyện rồi cúi đầu một lần nữa. Họ cũng thường mua omamori (bùa may mắn) mới và trả lại bùa cũ của năm trước để được đốt trong nghi lễ đặc biệt.

Nhiều người cũng thường xem omikuji – lá thăm dự đoán vận may trong năm mới. Nếu gặp kết quả tốt, họ sẽ mang về nhà; nếu không, họ sẽ buộc lại tại đền để xua đuổi vận rủi.

Viết thiệp chúc Tết

Một nét văn hóa truyền thống đáng yêu khác là gửi thiệp chúc Tết, gọi là Nengajo (年賀状). Thiệp chúc Tết của người Nhật thường được thiết kế với hình ảnh của con giáp đại diện cho năm mới cùng với các hoa văn truyền thống như mặt trời mọc, chim hạc, cây mai, cây tre – những biểu tượng của may mắn và thịnh vượng. Các thiệp này còn thường có số sê-ri để tham gia xổ số đặc biệt vào tháng 1.

Người Nhật thường bắt đầu viết thiệp chúc Tết từ đầu tháng 12 và gửi đi để đảm bảo người nhận sẽ nhận được vào ngày 1/1. Bưu điện Nhật Bản thậm chí còn có dịch vụ đặc biệt để đảm bảo tất cả thiệp chúc Tết sẽ được phát vào đúng ngày đầu năm.

Lì xì đầu năm

Otoshidama là phong tục tặng tiền lì xì cho trẻ em vào dịp Tết ở Nhật Bản, tương tự như tục lì xì ở Việt Nam. Đây là một trong những hoạt động người Nhật thường làm vào ngày Tết để mang lại niềm vui và may mắn cho các em nhỏ.

Tiền lì xì thường được đựng trong những phong bao đỏ được thiết kế đặc biệt cho dịp năm mới, gọi là “pochi-bukuro”. Các phong bao này thường được trang trí với hình ảnh liên quan đến con giáp của năm mới hoặc các biểu tượng may mắn khác của Nhật Bản.

Tham dự lễ hội rung chuông đêm giao thừa – Joya no Kane

Joya no Kane là nghi lễ rung chuông đêm giao thừa, một trong những phong tục đặc biệt mà người Nhật thường làm vào ngày Tết. Nghi lễ này diễn ra vào đêm 31/12, khi các ngôi chùa trên khắp Nhật Bản đồng loạt đánh chuông 108 lần.

Con số 108 trong Phật giáo tượng trưng cho 108 phiền não hay dục vọng của con người. Mỗi tiếng chuông được tin là sẽ xua đuổi một phiền não, giúp con người thanh tẩy tâm hồn và bước vào năm mới với tinh thần trong sạch. Tiếng chuông đầu tiên bắt đầu vào khoảng 11 giờ đêm 31/12 và tiếng chuông cuối cùng kết thúc đúng vào thời khắc giao thừa.

Chơi các trò chơi truyền thống

Trong dịp Tết, người Nhật thường dành thời gian vui chơi cùng gia đình với nhiều trò chơi truyền thống. Đây là cách để tăng cường gắn kết gia đình và tạo không khí vui vẻ trong những ngày đầu năm.

• Hanetsuki: sử dụng vợt gỗ (hagoita) để đánh quả cầu nhỏ làm từ hạt và lông vũ. Nếu người chơi để quả cầu rơi xuống đất, họ sẽ bị vẽ mực lên mặt.
• Takoage: thả những cánh diều nhiều màu sắc với hình dáng các nhân vật trong truyền thuyết và lịch sử Nhật Bản tung bay trên bầu trời tạo nên khung cảnh rực rỡ đầu năm mới.
• Karuta: trò chơi thẻ bài truyền thống liên quan đến thơ và văn học cổ điển Nhật Bản, mang tính giáo dục cho trẻ em.
• Sugoroku: một dạng trò chơi bàn cờ tương tự như cờ cá ngựa.

Món ăn truyền thống của Nhật Bản vào dịp Tết

Ẩm thực Tết Nhật Bản mang nhiều tầng ý nghĩa may mắn, sung túc và thể hiện sự trân trọng gia đình. Vậy món ăn truyền thống của Nhật Bản vào dịp Tết gồm những gì?

Osechi Ryori – Mâm cỗ ngày Tết

Osechi Ryori là món ăn truyền thống của Nhật Bản vào dịp Tết, được chuẩn bị công phu và đặt trong những hộp gỗ nhiều tầng đẹp mắt gọi là jubako. Mỗi món trong Osechi đều mang một ý nghĩa đặc biệt, cầu chúc cho sự may mắn, sức khỏe và thịnh vượng trong năm mới.

• Kuromame (đậu đen ngọt) tượng trưng cho sức khỏe và sự chăm chỉ làm việc.
• Kazunoko (trứng cá trích) tượng trưng cho mong ước sinh nhiều con cháu.
• Datemaki (một loại trứng cuộn ngọt) tượng trưng cho sự học tập và văn hóa.
• Tazukuri (cá hồi nhỏ với mè) biểu tượng cho mùa màng bội thu.
• Kurikinton (khoai lang nghiền với hạt dẻ) tượng trưng cho sự giàu có và thịnh vượng.
• Namasu (salad cà rốt và củ cải trắng ngâm giấm) tượng trưng cho sự may mắn trong văn hóa Nhật Bản. 
• Kamaboko (bánh cá hấp) tượng trưng cho mặt trời mọc – biểu tượng của Nhật Bản.

Bánh dày Ozoni

Ozoni là món súp bánh mochi truyền thống được thưởng thức vào sáng ngày đầu tiên của năm mới ở Nhật Bản. Thành phần chính của Ozoni là bánh mochi (bánh dày gạo), được nấu trong súp dashi (nước dùng) cùng với các loại rau và đôi khi có thêm thịt hoặc hải sản. 

Việc ăn Ozoni vào sáng mùng 1 Tết được xem là sẽ mang lại sức khỏe và may mắn cho cả năm. Bánh mochi dai và dẻo tượng trưng cho sự bền bỉ và sức mạnh để vượt qua khó khăn trong năm mới.

Mì trường thọ Toshikoshi Soba

Toshikoshi Soba là món mì kiều mạch được thưởng thức vào đêm giao thừa (31/12). Tên gọi “Toshikoshi” có nghĩa là “bước qua năm”, tượng trưng cho việc cắt đứt với những khó khăn của năm cũ và bước sang năm mới với hy vọng mới.

Sợi mì soba dài tượng trưng cho sự trường thọ và một cuộc sống lâu dài, trong khi sự mỏng manh và dễ đứt của chúng nhắc nhở người ta về sự mong manh của cuộc sống và tầm quan trọng của việc cắt đứt với quá khứ không may mắn.

Bánh Mochi

Bánh Mochi là một phần không thể thiếu trong dịp Tết Nhật Bản, được làm từ gạo nếp đặc biệt (mochigome) giã nhuyễn thành một khối dẻo dai. Kagami mochi (bánh mochi gương) là một hình thức đặc biệt của mochi trong dịp Tết, gồm hai bánh mochi tròn xếp chồng lên nhau và được đặt trên bàn thờ gia đình hoặc trong những nơi trang trọng trong nhà. Phía trên cùng thường đặt một quả quýt daidai, tượng trưng cho sự liên tục của các thế hệ. Kagami mochi được đặt từ cuối tháng 12 đến ngày 11/1, khi gia đình thực hiện nghi lễ kagami biraki (phá vỡ kagami mochi) và cùng nhau thưởng thức.

Những lời chúc Tết bằng tiếng Nhật ý nghĩa

Muốn hòa mình vào không khí Tết của xứ sở hoa anh đào, bạn đừng quên học một vài câu chúc Tết tiếng Nhật dưới đây để gửi tới bạn bè, đồng nghiệp nhé:

• 明けましておめでとうございます (Akemashite omedetou gozaimasu) – Chúc mừng năm mới!
  
• 今年もよろしくお願いします (Kotoshi mo yoroshiku onegaishimasu) – Mong tiếp tục nhận được sự giúp đỡ trong năm mới!
  
• 健康で幸せな一年になりますように (Kenkou de shiawase na ichinen ni narimasu youni) – Chúc bạn một năm mới mạnh khỏe và hạnh phúc!
  

Việc gửi những lời chúc Tết bằng tiếng Nhật không chỉ thể hiện sự lịch thiệp mà còn giúp bạn dễ dàng hòa nhập với văn hóa Nhật Bản hơn.

Tết Nhật Bản không ồn ào náo nhiệt như Tết Việt, nhưng lại mang trong mình sự sâu lắng, tinh tế và nhiều giá trị văn hóa truyền thống đáng quý. Qua bài viết này, chắc hẳn bạn đã có cái nhìn rõ ràng hơn về việc người Nhật thường làm gì vào ngày Tết, cũng như biết cách sử dụng những lời chúc Tết bằng tiếng Nhật một cách đúng mực. Hy vọng bạn sẽ có một mùa Tết tại Nhật Bản thật ý nghĩa và đong đầy trải nghiệm văn hóa!

Nếu bạn đang sống tại Nhật Bản và tìm kiếm một dịch vụ viễn thông đáng tin cậy, T-connect là lựa chọn lý tưởng cho bạn! Đội ngũ 100% người Việt của chúng tôi luôn sẵn sàng hỗ trợ và mang đến những ưu đãi hấp dẫn, bao gồm miễn phí vận chuyển đơn hàng trên toàn quốc.

T-connect cung cấp nhiều gói cước di động và internet linh hoạt, giúp bạn dễ dàng duy trì liên lạc với gia đình và bạn bè ở quê nhà. Chúng tôi cam kết cung cấp dịch vụ chuyên nghiệp và tận tâm, giúp bạn luôn cảm thấy gần gũi và thoải mái, dù ở xa. Hãy đến với T-connect để khám phá sự kết nối đầy ý nghĩa trong cuộc sống của bạn!